Kultura Zuzendaritza Nagusia - Vianako Printzea Erakundea
Ekitaldia otsailaren 16an izango da hitzaldi formatuan
Datorren otsailaren 16an, Madrilgo Arkeologia Museo Nazionalean, Pompelo togadunari buruzko hiru hitzaldik osatutako saioa izango da.
Zabalkunde-jarduera honek erromatarren garaiko eskultura nafar aparta ezagutaraztea ahalbidetuko du, bai komunitate zientifikoari, bai Arkeologia Museoko bisitariei.
18:00etan hasiko den saioa Museoko Areto Nagusian izango da. Susana Irigaray Soto, Nafarroako Gobernuko Museoen Zerbitzuko zuzendariak, hitz egingo du El togado de Pompelo: un viaje de 127 añosizenburupean, pieza eskultorikoa Iruñera itzul zedin egindako lana azalduko du.
Susana Irigarayren hitzaldiaren ondoren, Jesús Sesma Sesma Nafarroako Gobernuko Vianako Printzea Erakundeko Kultura Zuzendaritza Nagusiko teknikari arkeologoak El togado de Pompelo a la luz de los descubrimientos de la arqueología urbana hitzaldia emango du. Bere hitzaldian, eskulturaren testuinguru arkeologikoaz eta Iruñeko Nabarreria kalean izan zuen aurkikuntzaz hitz egingo du.
Hitzaldia amaitzeko, Luis Romero Novella arkeologoak hitzaldia emango du, Un togado en bronce del foro de Pompelo: características, tipología y cronología izenburupean. Romerok piezaren ezaugarriei buruz hitz egingo du, II. mendeko erromatar eskulturaren panoraman kokatuz.
Pompeleko Togadoa Nafarroako Museoko 1.5 aretoan bisita daiteke gaur egun, eta bertan 40.000 bisita baino gehiago izan ditu 2022ko ekainaren 17an instalatu zenetik. Egonaldi horretan, Vianako Printzea Erakundeko Kultura Zuzendaritza Nagusiak lanean jarraitzen du pieza hobeto ezagutzeko azterketa zientifikoak egiten.
Pompeleko Togatua
Pompeleko Togadoa brontzezko eskultura bikaina da, II. mendeko lehen erdikoa, naturaletik hurbil dagoen neurria (127 cm-ko altuera), bururik ez duena, eta itxura hori estatua hauetarako busto trukagarriak egiteko garaiko praktikak azal lezake. Tunika luze batez eta toga batez jantzitako gizon baten irudia da. Izen horrekin jantzi handi bat deskribatzen du, hiritar erromatarrek bakarrik janzten zutena eta jendartean bereizgarri zen. Segur aski, Pompelo hiriko agintari zibil bat ordezkatzen du, eta espazio publiko batean kokatuta zegoen. “Tamaina handiko brontzezko erromatar eskultura mota hauek oso urriak dira”, Nafarroako Museotik gogoratzen dutenez. Izan ere, Pompelekoa material honetan Espainian ezagutzen den bigarren togatua da, Granadako Arkeologia eta Etnologia Museoan ikusgai dagoen Periateko Togadoaren ondoren.
Eskultura Iruñean aurkitu zuten, kasualitatez, 1895ean Nabarreria kalean egiten ari ziren obra batzuetan. 1906az geroztik, bere arrastoa galdu egin zen jabeak Monumentuen Batzordeari erreklamatu zionean, gordailuan utzi zuelako. XX. mendearen hasierako uneren batean, Togadoa Espainiatik atera zen, ziurrenik Frantziara, eta antigoaleko gauzen eta artelanen merkatuan transakzioen bidaia bat hasi zuen, datu batzuk baino ez dituena. Badakigu, adibidez, 70eko hamarkadan Versaillesen zegoela eta 1985ean jada Estatu Batuetara pasatu zela. 2018an New York hirian aurkitu zuten, eta iazko maiatzean, egungo jabearekin akordio bat sinatu ondoren, Nafarroako Museora iritsi zen. Bertan, gordailuan egongo da 2024ra arte, aztertu eta erakusteko.
